Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), 2024 yılı küresel ticaret verilerini içeren yeni raporunu yayımladı. Rapora göre, küresel ticaret, yüzde 3,7'lik bir artışla 33 trilyon dolarlık rekor seviyeye ulaştı. Bu artışta 1,2 trilyon dolarlık bir büyüme söz konusu. Ancak, UNCTAD, 2025 yılı için belirsizliklerin olduğunu da vurguluyor.

Hizmet Ticareti Liderliğinde Rekor Büyüme

Küresel ticaret artışının yaklaşık yüzde 60'ı hizmet ticaretinden kaynaklandı. Hizmet ticareti, yıl genelinde yüzde 9 artış göstererek 700 milyar dolarlık bir katkı sağladı. Mal ticareti ise yüzde 2 artarak 500 milyar dolarlık bir katkı sağladı. Tarım-gıda, iletişim teknolojisi ve ulaşım sektörleri büyüme gösterirken; enerji, giyim ve madencilik sektörlerinde ise yavaşlama yaşandı. Bu yavaşlamanın nedenleri arasında talep zayıflığı ve politika değişiklikleri yer alıyor. Yılın ikinci yarısında ticaretteki ivmenin azaldığı ve dördüncü çeyrekte mal ticaretinin yüzde 0,5'in altında, hizmet ticaretinin ise sadece yüzde 1 arttığı belirtiliyor. Ticaret enflasyonu ise, mal fiyatlarının istikrar kazanmasıyla sıfıra yaklaştı.

Gelişmekte Olan Ekonomiler Lider Konumda

2024 yılında gelişmekte olan ekonomiler, küresel ticaret artışında önemli bir rol oynadı. İthalat ve ihracatlarında yıl genelinde yüzde 4, dördüncü çeyrekte ise yüzde 2 artış gözlemlendi. Bu artış, büyük ölçüde Doğu ve Güney Asya'dan kaynaklandı. Çin ve Hindistan küresel ticaret ortalamalarının üzerinde performans gösterdi. Rusya, Güney Afrika ve Brezilya'da ise ticaret yılın büyük bölümünde durgun seyretti, ancak dördüncü çeyrekte kısmi bir iyileşme görüldü. Gelişmiş ekonomilerde ise ticaret durgunlaştı; ithalat ve ihracat yıl genelinde yatay seyrederken, son çeyrekte yüzde 2 azaldı. Bu durumun, işletmelerin artan belirsizliklere uyum sağlama çabalarıyla ilişkili olduğu belirtiliyor. ABD'nin Çin ve Avrupa Birliği ile ticaret açıkları ise artış gösterdi.

2025'in Zorlukları: Küresel Parçalanma Tehlikesi

UNCTAD raporu, 2025'in başlarında ticaretin istikrarlı seyretmesini öngörüyor. Ancak artan jeoekonomik gerilimler, korumacı politikalar ve ticari anlaşmazlıklar, gelecek dönemde aksamalara işaret ediyor. Düşen navlun endeksleri, imalat ürünleri, girdiler ve emtia talebinde zayıflığa işaret ediyor. UNCTAD, 2025'in en büyük zorluğunun, ülkelerin izole ticaret blokları oluşturduğu küresel parçalanmayı önlemek olduğunu belirtiyor. Uzun vadeli büyümeyi baltalamadan politika değişikliklerinin yönetilmesi büyük önem taşıyor. Bu bağlamda, uluslararası işbirliği ve istikrarlı bir ticaret ortamının korunması kritik öneme sahip.