İstanbul Sanayi Odası (İSO), “Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2024” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Araştırma, daha çok KOBİ’leri kapsayan ikinci 500 şirketin performansını ele alıyor. Geçen yıl, bu şirketlerin üretimden satışları %41 artarak 1 trilyon 393 milyar liraya ulaştı. Bu artış, Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) ile arındırıldığında ise reel olarak binde 1'lik bir düşüşe işaret ediyor. Üç yıl üst üste devam eden reel düşüş eğilimi, İSO 500'deki durumla benzerlik gösteriyor. İkinci 500'de ilk sırayı İstanbul Asfalt Fabrikaları alırken, Yılmaz Redüktör ve Boyteks Tekstil onu takip etti. Dikkat çekici bir nokta ise, bu üç şirketin de önceki yılın sıralamasında çok daha gerilerde olması. 66 yeni şirket listeye girerken, 41 şirket ise İSO 500'den İkinci 500'e geriledi.

İSO İkinci 500'ün İhracat ve Kar Performansı

Geçen yıl küresel talep zayıflığına rağmen, Türkiye'nin toplam ihracatı %2,4 artış gösterdi. İSO İkinci 500 şirketlerinin ihracatı ise daha yüksek bir oranda, %6,2 artışla 15,9 milyar dolara ulaştı. Bu artıştaki en önemli etken, tekstil ve giyim sektörlerindeki güçlü performans oldu. İkinci 500'ün Türkiye sanayi ihracatındaki payı 0,2 puan artarak %6,3'e yükseldi. Ancak, karlılıkta önemli bir düşüş yaşandı. İkinci 500 şirketlerinin faaliyet karı %18,9 azalarak 118 milyar liraya geriledi, faaliyet karlılığı ise %12,6'dan %7,3'e düştü. Vergi öncesi kar ve zarar toplamı ise %63,8 düşüşle 34 milyar liraya indi. Bu düşüşte enflasyon muhasebesi uygulamasının da etkisi bulunuyor. Kar eden şirket sayısı 428'den 341'e, zarar eden şirket sayısı ise 72'den 159'a yükseldi. Bu, 1997'den beri en yüksek zarar eden şirket sayısı anlamına geliyor. Finansman giderleri ise %45,4 artışla 95 milyar liraya ulaştı.

Sanayi İstihdamı ve Finansal Yapı

İSO İkinci 500'ün istihdamı %2,2 artışla 291 bini aşarken, ödenen maaş ve ücretler %90,9 artış gösterdi. Bu durum, istihdamdaki artışın sınırlı kaldığını, ancak ücret artışlarının enflasyonun üzerinde seyrettiğini gösteriyor. AR-GE yapan şirket sayısı 238'e ulaşırken, AR-GE harcamaları %120 artışla 8,6 milyar liraya çıktı. Şirketlerin finansal yapısına bakıldığında, 2024'te kaynak yapısındaki değişim özkaynaklar lehine oldu. Toplam borç artışı %76,7'den %32,2'ye geriledi. Özkaynakların toplam aktifler içindeki payı %53,6'dan %55,2'ye yükselirken, toplam borçların payı %46,4'ten %44,8'e geriledi. Kısa vadeli mali borçlardaki artışın yavaşlaması da dikkat çekici bir gelişme.

Sektörel Dağılım ve Bölgesel Yayılım

İSO İkinci 500'de en büyük paya sahip sektörler sırasıyla gıda ürünleri sanayisi, kimyasal ürünler, plastik ve kauçuk ürünleri sanayisi, tekstil ürünleri sanayisi ve ana metaller ve makine imalat sanayisi oldu. Bu dört sektör, üretimden net satışların yaklaşık %62'sini oluşturdu. Bölgesel dağılıma bakıldığında ise, İstanbul Sanayi Odası 135 şirketle zirvede yer alırken, Ege Bölgesi, Kocaeli, Gaziantep ve Bursa illerini takip etti. Bu durum, sanayide Anadolu ağırlığının artmaya devam ettiğini gösteriyor. Orta-yüksek ve yüksek teknolojili sektörlerin toplam payı ise artarak %30 bandını aştı, ancak daha fazla gelişme için sanayicilerin daha fazla çaba göstermesi gerekiyor. Son olarak, İkinci 500'de halka açık kuruluşların sayısı 39'a yükseldi.